Otomotiv sektörü için kriz yılı olarak hatırlanan 2009 yılında yaşananların otomotiv sektöründeki etkileri sürüyor. 2009 yılında düşen otomotiv satışlarını artırmak için hükümet bazı mali tedbirer alarak satışları artırmaya yönelik tedbirlere başvurmuştu. Bu tedbirler, firmalar tarafından düzenlenen kampanyalarla birleşince sektörde önemli bir canlanma yaşanmış özellikle binek araç satışlarında beklenenin üzerinde bir taleple karşılaşılmıştı. Akabinde ise ana firmalar ithalatta, bayiler ise araç temininde güçlüklerle karşılamış, bazı marka ve modellerin fiyatlarında artışlar yaşanmıştı. Bu süreç içerisinde ise kamuoyuna çeşitli şikayetler yansımış, rekabet kurumuna da bazı şikayetler iletilmişti. Kurum, bu şikayetleri değerlendirdi ve 9 Eylül 2009 ve 28 Ocak 2010 tarihli kararları uyarınca, motorlu taşıtlar pazarında faaliyet gösteren 23 teşebbüs hakkında 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanuna göre, rekabet ihlali olup olmadığının tespiti amacıyla soruşturma açılmıştı.
Bunun üzerine soruşturma başlatan rekabet kurumu ilk aşamada 22 firma hakkında soruşturma kararı aldı. Daha sonra rekabet kurumu sitesinde yayınlanan bilgide bu firmaların 12 nisan 2011de savunmalarının alınacağı duyrulmuştu.
Otomotiv sektöründe ticari araç üretim ve dağıtımı yapan firmaların ÖTV ve KDV teşviğinden sınırlı etki yapması ve yararlanmaması, sektörün ticari taşıtlarla ilgili birimlerini doğrudanr etkilemedi. Buna karşılık ticari taşıt üretim ve dağıtımı yapan firmaların büyük bir bölümünün otomobil ithalatı üretim ve dağıtımı yapıyor olmaları, sektör firmalarından BMC ve MAN dışındakilerin neredeyse tamamını soruşturma kapsamı içine aldı.
Hakkında savunmaları alınan 19 adet teşebbüsün unvanları şu şekilde:
ALJ Otomotiv A.Ş.
Anadolu Motorlu Araçlar Ticaret A.Ş.
Baylas Otomotiv A.Ş.
Borusan Otomotiv İthalat ve Dağıtım A.Ş.
Çelik Motor Ticaret A.Ş.
Doğuş Otomotiv Servis ve Tic. A.Ş.
Ford Otomotiv San. A.Ş.
Hyundai Assan Otomotiv San. ve Tic. A.Ş.
İsotlar Grup A.Ş.
Mais Motorlu Araçlar İmal ve Satış A.Ş.
Mazda Motor Logistics Europe NV, Merkezi Belçika, Türkiye İstanbul Şubesi
Mercedes Benz Türk A.Ş.
Mermerler Otomotiv Taşımacılık Turizm Tekstil İnşaat Gıda ve Pazarlama A.Ş.
Nissan Otomotiv A.Ş.
Peugeot Otomotiv Pazarlama A.Ş.
Şahsuvaroğlu Kimyasal Ürünler Otomotiv Pazarlama San. Ve Tic. Ltd. Şti
Temsa Global Sanayi ve Ticaret A.Ş.
Tofaş Türk Otomobil Fabrikası A.Ş.
Toyota Pazarlama ve Satış A.Ş.
(Sıralama alfabetiktir.)
Rekabet Baş Uzmanı ve Soruşturma Heyeti Başkanı Orçun Senyücel de soruşturma heyetince hazırlanan raporda da iki temel ihlalin varlığının tespit edildiğini, bunlardan ilkinin teşebbüsler arasında geleceğe yönelik fiyat stratejisine ilişkin görüşmeleri, diğerinin ise stok, hedef ve satış stratejisine ilişkin ilişkin görüşmeler olduğunu bildirdi. Şenyücel şu açıklamalarda bulundu:
“Soruşturma heyeti özellikle ÖTV indiriminden 3 gün sonra 19 Mart 2009'da 13 firmanın katıldığı ve bulunan elektronik posta çerçevesinde 'tüm markaların kısa vadede zam yapmayı planladıklarını' açıkladıkları ve tamamına yakınının da fiyat artışına gittikleri toplantı, Haziran 2009 tarihinde gene ÖTV'de değişim üzerine 3 firmanın iletişimde olmaları, 2006 yılında 4 büyük teşebbüsün avro kurundaki artışı fiyatlara yansıtıp yansıtmamaya yönelik görüşmeleri ve ardından fiyatlarını aynı gün artırmaları, 2008 yılında avro kurundaki değişim üzerine toplam 15 firmanın katılımının olduğu iki ayrı toplantıda fiyatlarda artışın olup olmayacağı tartışmaları ile çeşitli diğer fiyat, stok, hedef ve satış stratejisine ilişkin görüşmeler sebebiyle 19 teşebbüse ceza verilmesi gerektiği sonucuna ulaşmıştır.”
Soruşturma raporuna göre, “Otokar Otomotiv ve Savunma Sanayi A.Ş., Honda Türkiye A.Ş., Karsan Otomotiv Sanayi ve Tic. A.Ş. ve General Motors Türkiye Ltd. Şti. unvanlı teşebbüsler hariç olmak üzere 19 teşebbüsün 4054 sayılı Kanunun ilgili maddesi çerçevesinde idari para cezası verilmesi gerektiğini belirten Senyücel, söz konusu 4 teşebbüs hakkında ise kanunu ihlal etmedikleri sonucuna varıldığını ifade etti.
Soruşturma heyetince hazırlanan raporda, Honda Türkiye A.Ş, Karsan Otomotiv San. ve Tic. A.Ş. ve General Motors Türkiye Ltd. Şti. unvanlı teşebbüslerin hedef, stok ve satış stratejisine yönelik bilgilerini rakipleriyle paylaşmamaları yönünde uyarılmaları gerektiği görüşüne yer verildiğini sözlerine ekledi.
Soruşturma heyetince hazırlanan raporun okunmasının ardından sözlü savunmaların alınmasına ALJ Otomotiv A.Ş. şirketi ile başlandı.
12 Nisan'da yapılan savunma toplantısına firma temsilcileri katıldılar. Kaldırımcı, soruşturma yürütülen teşebbüs sayısı ile bu teşebbüsler adına katılacaklarını bildiren katılımcıların sayısı ve savunmaların bütünlüğü dikkate alınarak, teşebbüs temsilcilerinin 3 grup halinde dinleneceği belirtildi. İlk grupta, “ALJ Otomotiv E.Ş. ve MAİS Motorlu Araçlar İmal ve Satış A.Ş., Anadolu Araçlar Ticaret A.Ş. ve Çelik Motor A.Ş., Doğuş Otomotiv Servis ve Tic. A.Ş., İsotlar Motor Otomotiv Petrol Turizm Nakliye İnşaat Sanayi ve Ticaret A.Ş”nin savunmalarının alınacağı kaydedildi.
Savunmalar 13 Nisan 2011 tarihinde de sürerken, konu ile ilgili olarak otomotiv sektörü yetkilileri , gündelik gazetelere yansıyan sütunlarla ilgili olarak rahatsızlıklarını dile getirdiler. Kuruma verdikleri ifadelerden bazı bölümleri tekrarlayarak rekabeti ortadanskaldırıcı bir davranış içerisinde olmadıkmarını, sektörün türkiye için önem ve değerini bir kez daha vurguladılar.
