Otomotiv Sanayi Derneği (OSD) 36. Genel kurulu 19 Mart'ta İstanbul sanayi Odası Odakule'de gerçekleştirildi. Genel Kurula otomotiv sanayiden, sektör dernek ve kurumları ile hükümet kanadından isimler katıldı. Konuşmacılar arasında ise OSD Başkanı Turgay Durak, TAYSAD Yönetim Kurulu Başkanı Celal Kaya, İSO Başkanı Tanıl Küçük, ODD Başkanı İbrahim Aybar, İTO Başkanı Murat Yalçıntaş, TİSK (Türkiye İşveren Sendikaları Konfederasyonu) Başkanı Tuğrul Kutadgubilig ve Sanayi ve Ticaret Bakanı Nihat Ergün katıldı.
OSD 36. Genel Kurulunda bu yıl da her yıl olduğu gibi sektörün sorunları, sektörün durumu, Türkiye için önemi, gelecek öngörüleri ve planlar ortaya kondu. OSD Genel Kurulu'nun bu yıl en göze çarpan özelliği hükümeti temsilen bir bakanın katılması ve OSD'nin Swiss Otel yerine krizin etkili olduğu yıllarda yapıldığı gibi İstanbul Sanayi Odası'nın Odakule'deki salonunda gerçekleşmesi oldu. Kongre öncesinde günlük gazetelerde OSD'nin başkanının değişeceğine dair çıkan haberler de kongreyi diğer kongrelerden farklılaştırdı. Bu yıl kongrede divan başkanlığının BMC'den Mehmet Demirpençe'nin önerisiyle seçiler Anadolu İsuzu'dan Fatih Tamay yürüttü. Divan sekreterliği görevini Otokar'dan Hüseyin Odabaş ve BMC'den Ercan Saydan üstlendiler.
OSD Başkanı Turgay Durak, yaptığı sunumda sektörün genel bir profilini çizdi. 2009 küresel kriz ile birlikte hedeflerde sapma olduğunu ve üretimin 870 bin olarak gerçekleştiğini ifade eden Durak'ın sunumda verdiği rakamlara göre; Türk Otomotiv sektörü 2008 yılında 15. sırada iken 17.liğe, Avrupa sıralamasında ise üretim adedi olarak 5.likten 7.liğe düştüğünü toplam istihdamın ise 395 binden 350 bin seviyesine gerilediğini ifade etti. Otomotiv sektörünün ihracatı 24.7 milyar Dolar'dan 16.8 milyara geriledi. Buna rağmen otomotiv sektörü Durak'ın verdiği rakamlara göre dış ticaret fazlası vermeyi başardı. Bu fazlalık 2008'de 5.5 milyar dolarken 2009'da 3.3 milyar dolara indi.
Sunumda Turgay Durak'ın dünya üretiminin %13 gerilediği ve Çin-Hindistan-İran'da üretimin artmasından bahsetmesi verilen en dikkat çekici ve önemli bilgiler arasında yer aldı. 2010 beklentilerinde iç ve dış pazarda kısmi bir iyileşme beklentisi içerisinde olduklarını belirten Durak, 2009 yılı içerisinde uygulanan ekonomik tedbirlerin sektöre yansımalarını özetledi.
Devlet desteği
Devletten alınan stratejik desteklerin önemine de değinen Turgay Durak, işsizlik fonu kaynak kullanımının son durumunun netleşmesi, arge kapasitesi ile rekabet üstünlüğü sağlayacak firmaların kurumlar vergisi indirimi ile teşvik edilmesinin 2010 yılından sonra biraz daha uzatılması gibi talepleri Sanayi ve Ticaret Bakanı Nihat Ergün'e sunarak şunları söyledi:
“2008 yılı Ekim ayında OSD, Yan Sanayi dernekleri, İhracatçılar ve OYDER olarak bakanlıklara, ilgil katlara üç ana başlık halinde isteklerimizi aktardık. İç ve dış pazada sürekliliğin devamı, sınır sıkıntılarının giderilmesi ve istihdamın korunması ile yeni yatırımlarının desteklenmesi konularını mercilere ilettik. Kamu kuruluşlarında yerli üretimin kullanılması için verilmesi gereken talimatlar yapılmadı. Kredi üzerindeki yükler konusu kabul edilmedi. Ağır vasıta ve traktörde 2009 yılı başından itibaren üretimde ara verilmeye başlandı. 150 iş gün üretim yapmayan fabrikalarımız oldu. Ticari araçlarda KDV indirimi yapılması sözkonusu edilmedi. Üstyapı indirimi konusu KDV'de geçti fakat araçta geçmedi. Bizler ticari araçlarda %18 olan KDV indiriminin %8'e inmesini, traktörde ise %8 olan KDV'nin %1'e inmesini öneriyoruz.”
Durak son olarak yıllar içindeki değişimi verirken sektörün geleceğine yönelik yapılması gereken üretim ve ihracatı artırıcı olarak sektörün yapabileceklerini ve kamudan beklentileri sıraladı.
Sunumdan sonra sırası ile otomotiv sektörünü oluşturan en önemli kurumların başkanları ile birlikte kongreye katılan İstanbul Sanayi Odası Başkanı Tanıl Küçük, İstanbul Ticaret Odası Başkanı Murat Yalçıntaş, Otomotiv Distribütörleri Derhneği Başkanı İbrahim Aybar da sektörün sorunlarına değindiler.
İSO Başkanı Tanıl Küçük, konuşmasında otomotiv sanayinin, sağladığı katma değer ve yarattığı istihdam nedeniyle ekonominin öncü sektörlerinden olduğunu, son 10 yılda üretimini, ihracatını ve istihdamını en çok artıran sektörlerin başında geldiğini belirtti. Küçük, kriz ve kriz sonrası otomotiv sanayinin büyüme oranlarını şu şekilde verdi :
Krizle beraber %18 bir istihdam kaybı gündeme gelmiştir. Çok olumsuz geçen 2009'un ardından 2010 ile birlikte karanlık bulutlar aralanmaya başlamıştır. 2010 ocak ayında sanayi üretimimiz bir önceki yılın aynı ayına göre %12.1 oranında artmıştır. Aynı ay içinde üretimini artıran sektörler sıralamasında motorlu kara taşıtları %66.8lik artışla radyo tv sektörlerimizin ardından 2. sırada yer almıştır. İhracat rakamlarımız da otomotiv sektörümüzdeki olumlu gelişmeyi teyit ediyor. 2010 Ocak ayında dış ticaretimizde en büyük ihracat kalemini 1. 63 milyon dolar ile motorlu kara taşıtları oluşturmuştur. Öte yandan ciro ve sipariş endekslerinde de motorlu ve kara taşıtlar kalemindeki yüksek artış dikkat çekiyor. Ocak 2010'da blir önceki yılın aynı ayına göre motorlu kara taşıtlarının cirosu %43.6, siparişleri ise %46.4 oraında artış göstermiştir. Bu ivme geleceğe umutlu bakılmasını sağlıyor. Tek başına sanayimizin çabası da yeterli değil. Başarının devamı sanayimizi destekleyecek tedbirlere bağlıdır.
Hükümetimizin otomotiv sanayi için aldığı tedbirleri 2009 yılı için net bir şekilde görebiliyoruz. Ancak iç pazarımızda sorun devam etmekte. İç pazarımız hala üretim artışını yeterince destekleyecek noktada değildir. Otomotiv sektörümüzle birlikte diğer tüm sektörlerimizi desteklemek üzere iç pazarımızı destekleyecek tedbirler mutlaka gündeme gelmelidir.
Taysad Yönetim Kurulu Başkanı Celal Kaya ise otomotiv sektörünün toplam üretiminin %24 azalıp ihracatın ise %30 azaldığını vurgulayarak 2009 yılının bir kayıp olduğunu belirtti. İhracatın 14.5 milyar dolara gerilediğindehn bahseden Kaya, Avrupa Birliği ülkelerinden krizden çıkış sinyallerinin halen zayıf geldiğini belirterek Türkiye'de de kriz dolayısıyla mali sektörde sıkıntılar yaşandığını, otomotiv sektörünün küçülmesine rağmen bankaların yüksek kar oranları açıklamasının şaşırtıcı olduğunu sözlerine ekledi.
ODD Başkanı İbrahim Aybar Motorlu kara taşıtlarındaki ciro oranında 2009 yılının Ocak ayına göre %43.6 artış olduğunu, krizden çıkabilmek için sanayicinin çabasının yanında hükümet tarafından desteklenecek tedirlerin de alınmasının önemine değindi. İTO Başkanı Murat Yalçıntaş ise otomotivde dünyada 17. sırada olduklarını, ilk 10'a girmenin inancını taşıdığını kaydetti. Geçmiş rakamlara değinen Yalçıntaş 2000 yılında 82 bin otomobil ihraç edilirken bu rakamın günümüzde 525 bine çıkarak bu durumun sektörün geleceğinin parlak olacağına işaret ettiğini sözlerine ekledi.
Otomotiv meslek standartları
TİSK Yönetim Kurulu Başkanı Tuğrul Kutadgubilig, otomotiv sanayinin bir ülke için gerekliliğine değinerek bir otomotiv sanayi işçisinin 16 ayrı işçiye iş yarattığını vurguladı. Otomotiv sanayide önemli bir sorun olan atık meselesine entegre atık projesi ile el attıklarını belirten Kutadgubilig, otomotiv işçileri için hazırlanan 36 adet meslek standartlarını 250 sayısına çıkarmayı hedeflediklerini söyledi. Kutadgubilig, otomotiv test pisti projesi için ise şunları söyledi: ” Otomotiv test pistleri için çalışmalarımız başladı. Bu konuyu OSD hegamonyası içinde halletmiş olacağız. Hükümetten de beklentilerimiz var. Ekonomik ve sosyal konseyin bir an evvel toplanması dileğimizdir. Unutulmamalıdır ki hükümet olarak tespit edilen makro hedeflere ulaşılmasında otomotivcilerin rolü önemli olacaktır”
Yeni ürün modellerine yeni teşvikler
Sanayi ve Ticaret bakanı Nihat Ergün, konuşmasında sektöre yönelik önemli mesajlar verdi. En önemlisi ise bakanlığın önümüzdeki döneme ilişkin elektrikli araçlara geçişe yönelik olarak şarj istasyonlarının kurulmasının esaslarının belirlenmesi, otoyol geçiş sistemleri ve vergilendirme, gibi sektörün önünü açacak ve teknolojik yarıştan kopmasını önleyecek çalışmalar yapıldığını ifade etti. Ayrıca hafif ve ağır ticari araçlara yönelik de üretim, ihracat ve yeni ürünlerin teşviğine yönelik politikalar geliştiğini vurguladı. İç ve dış talebin sektör gelişimi için daha da artması gerektiğini, talebin artmasına rağmen yeterli seviyede olmadığını belirten Ergün, hükümet tarafından öngörülen milli gelir seviyesinin artmasıyla taleplerde artışın daha fazla olabileceğini sözlerine ekledi. Ergün, vergi indirimlerinin ise çok sayıda ve uzun vadeli olmasının bir uyuşturucu etkisi yapacağını, bunun da sektörün kendi dinamikleriyle gelişmesine bir engel olacağını iddia etti. Ergün şunları söyledi:
Biz elektrikli araçların iç pazarda daha yaygın kullanımıyla ilgili çalışmaları şimdiden incelemeye başladık. Özellikle şarj istasyonlar, motor hacmi olmayan bu araçların nasıl vergilendirileceği üzerinde çalışmalar yürütüyouz. Bu düzenlemeleri kısa sürede hayata geçirmek için de gerekli iradeye sahip olduğumuzu ifade etmek isterim. Çalışmalarımızın tamamlanmasının ardından kısa bir sürede bu düzenlemeleri de hayata geçireceğiz. Bakanlık olarak bu alanda yapılacak yatırımlara, arge çalışmalarına ciddi destek vce teşvikler sağlayacağımızı hatırlatmak istiyorum. Arge ve yenilikçilik faaliyetlerini artırmak amacıyla cumhuriyet tarihinin en kapsamlı ve uygulanabilirliği en yüksek düzenlemesini hayata geçirdik. Bu kanun ile arge merkezi kuran veya rekabet öncesi işbirliği projeleri geliştiren firmalarımız; kurumlar vergisi, gelir vergisi, sigorta primleri, damga vergisi gibi vergi indirimlerinden maksimum düzeyde yararlanabiliyorlar. Arge merkezi kurma noktasında otomotiv sektöründe bir farkındalık olduğunu da görüyoruz. Bugüne kadar ana sanayide 9 firma, yan sanayide ise 8 firmanın arge merkezi bulunuyor.500 milyon liralık arge harcaması yapan otomotiv sektörü yıllık arge harcamalarının 5'te birini gerçekleştirmektedir. Kobilerimizin de aralarında işbirliği yaparak sağladığımız arge desteklerinden yararlanmalarının yolunu açacak bir düzenleme üzerinde de çalışıyoruz. Bu düzenleme özellikle yan sanayi açısından çok faydalı olacak, yan sanayideki teknolojik gelişmeler, ana sanayide olumlu bir şekilde etkileyecektir.
Ticari araçlara destek
Bakanlık olarak orta ve uzun vadede sektörün önünü açmak amacıyla otomotiv sektörü strateji belgesini de hazırladık. Bu belgeyi kısa süre içerisinde kamuoyuyla paylaşacağız. Belge dünyada küresel kriz sonrasındaki süreçte otomotivde yeni teknoloji sürecinin çakışacağı önümüzdeki dönemde otomotiv ve yan sanayini daha iyi seviyelere taşımak için önemli bir referans olacaktır. Bu belge ile canlı bir içpazar oluşturmayı, yabancı yatırımı ülkemize çekmeyi ve dünya ticaretinde daha fazla pay almayı hedefliyoruz.
Bu belgede ülkemizin üretim merkezi ve arge üzerine dönüşümü için gerekli destek mekanizmalarının oluşturulması sağlanacak. Bu kapsamda yeni ve kapasite artırıcı yatırımlarla; özellikle hafif ve ağır ticari araç tasarım ve üretimi desteklenmiş olacaktır.
Üretimde yerli girdi kullanımını artırıcı yan sanayi ve ana sanayi arasındaki tedarik zincirini güçlendirici adımlar atılacaktır. Ayrıca Türkiye'de tasarım doğrulaması açısından da önemli tesis eksikliği bulunuyor. Bu nedenle arge altyapısı olarak yol testleri için gerekli pistler, çarpışma test laboratuvarları, ve rüzgar tüneli eksikliklerinin giderilmesi çalışmaları da devam ediyor.”
Kurul 9 kişiden 15'e yükseldi
Kurul seçimi esnasında OSD Başkanı Turgay Durak'ın Koc Holding Otomotiv CEO'su olması sebebiyle başkanlığı bırakacağı ihtimali gündeme geldi. Oylamalar sonucunda OSD yönetim kurulunun 9 kişiden oluşan üye sayısı ise 15'e çıkarıldı. Görev dağılımının daha sonra yapılacağı kararlaştırılan üyelerin isimleri şu isimlerden oluştu :
Turgay Durak, Mehmet Demirpençe, Süer Sülün, Tarık Tunalıoğlu, Ali Pandır, Serdar Görgüç, Tamer Ünlü, Ömer Lütfü Ablay, Münür Yavuz, Kudret Önen, Mehmet Buldurgan, Enver Dodanlı, Habip Aşı, İzzet Kalaycı, Murat Selek.
Seçilen yeni yönetim, başkanını ise dernekler kanunu uyarınca 1 ay içerisinde belirlemiş olacak. OSD yeni yönetiminin çalışmaları ile birlikte geçtiğimiz aylarda tüzüğünü değiştiren TAİD'in yerli ticari araç üreticilerini üyeliğe kabul edeceğini duyurması ve bazı OSD üyelerinin TAİD'e de üye olmaları önümüzdeki dönem otomotiv sektöründe yeni gelişmeleri neden olabilecek.
Ödüller sahiplerini buldu
OSD 36. Genel Kurul sonrasında geleneksel olarak dağıtılan ödüller sahiplerini buldu. Ödül töreninde gerçekleşen konuşmalar sırasında ticari araçlar sektöründe ortaya çıkan düşüşün vurgulanmaması dikkat çekti. Tedarik zinciri alanında üç firmaya, ihracat alanında ise 1 milyar doları aşan dört şirkete plaket verildi. Diğer başarılı ihracatçılara ise altın ve gümüş madalya sunuldu. Buna göre ödül alan firmalar ve firmayı temsilen ödülü alan kişiler şu şekilde oluştu :
Tedarik zinciri ödülleri :
Beyçelik Gestamp Kalıp ve Oto Yan Sanayi- Yönetim Kurulu Başkanı Baran Çelik
Hayerz-Lemmerz Jantaş – Yönetim Kurulu Başkanı Mustafa Zaim
Trakya Cam Sanayi – Başkan Yardımcısı Reha Akçakoca
İhracat ödülleri :
Oyak Renault (3 milyar 12 milyon Dolar) – Genel Müdür Tarık Tunalıoğlu
Ford Otosan (2 milyar 42 milyon Dolar) – Genel Müdür Başyardımcısı Nuri Otay
TOFAŞ (2 milyar 2 milyon Dolar) – Genel Müdür Ali Pandır
Toyota Otomotiv (1 milyar 331 milyon Dolar) – Genel Müdür Tamer Ünlü
Mercedes – Benz Türk (514 milyon Dolar) Direktörler Kurulu Başkanı Wolf Dieter Kurz
Altın madalyalar:
MAN Türkiye (299 milyon Dolar) – Genel Müdür Müir Yavuz
Türk Traktör ve Ziraat Makinaları ( 204 milyon 800 bin Dolar) – Genel Müdür Kudret Önen
Temsa Global (173 milyon 428 bin Dolar) – CEO Mehmet Buldurgan
Hyundai Assan (161 milyon 506 bin Dolar ) – Satın Alma Kıdemli Müdürü Habip Aşı
Honda Türkiye ( 158 milyon 495 bin Dolar ) – Genel Müdür Yardımcısı Enver Dodanlı
Otokar (100 milyon 285 bin Dolar) – Genel Müdür Serdar Görgüç
Gümüş Madalyalar:
Karsan A.Ş – CEO Murat Selek
BMC Sanayi ( 56 milyon 712 bin Dolar) – Genel Müdür Yardımcısı Turgut Cankılıç
Anadolu Isuzu ( 36 milyon 699bin Dolar) – Genel Müdür Ömer Ablay
