Başta karayolu olmak üzere ulaşımın her alanında, petrolden elde edilen akaryakıtların yerine kullanılacak alternatif enerji kaynakları arayışı ve araştırma çalışmaları sürüyor. Bu çalışmalarda, elektrik enerjisi kullanmak üzerine geliştirilen modeller gündemin ilk sırasında yer alıyor. Bitki esaslı etanol, metanol ve benzeri malzemeler ile çalışmalar da sürdürülürken, özellikle petrol kökenli LPG kullanan otomobillerin sayısı hızla artıyor.
Yüksek güç ve tork gerektiren ticari taşıtlarda, özellikle kent içi otobüslerde de mazot / motorin olarak adlandırılan yakıt yerine, doğal gaz kullanımı arttı. Çünkü doğal gazın dizel yerine kullanımında ortaya çıkan dezavantajlar aşılmış durumda. Kent içi otobüslerin 9 litrelik motorlarından sonra 11 ve 13 litrelik hacimleri ile daha fazla güç ve tork üreten motorlarda da doğal gaz kullanımının teknik sorunları çözüldü. Tüm Avrupa kıtasına boru hatları ile yayılan doğal gazın kullanılması için araçlara dolum yapan istasyon ağının yaygınlaşması ve konu ile ilgili yasal düzenlemelerin netleşmesi gerekiyor.
Ticari araçlarda, özellikle de uzun mesafe taşımacılığında, doğal gazın sıkıştırılmış hali olan CNG (Compressed Naturel Gas) veya sıvılaştırılmış LNG (Liquid Naturel Gas) hali kullanılıyor. Kent içinde gaz tedariğinin kolaylığı ve altyapının oluşmuş olması nedeniyle CNG, uzun mesafeli taşımalarda gaz istasyonlarının henüz şehirler arası yol güzergahlarında yaygınlaşmamış olmasından dolayısıyla bir depo yakıtla gidilebilecek mesafeyi arttırmak için LNG tercih ediliyor.
Çevreye yayılan emisyonların Euro 6'nın altında olması, fiyatının mazot fiyatına göre düşük olması, petrolden daha fazla rezerve sahip olması, kullanma, depolama ve taşıma güvenilirliği ile kullanımının çevreye etkileri hakkında bilgi, donanım seviyesi ve teknik eleman fazlalığı, doğal gazı dizel karşısında en önemli yakıt alternatifi yapıyor.
Bununla birlikte Türkiye'de petrol gibi, tespit edilmiş ve işletmeye açılmış doğal gaz alanları da bulunmuyor. Ancak farklı coğrafya ve ülkelerde çıkan doğal gazın boru hatlarının Türkiye'den geçiyor olması doğal gaz kullanımını cazip hale getiriyor. Bu alternatif ile ilgili alt yapı ağının ve kullanıma ilişkin düzenleme ve vergi politikalarının belirlenmesi, ulaşım kaynaklı enerji giderlerinin ve dolayısıyla cari açığa katkının azalması anlamına gelebilir.
Elektrik kullanımında batarya sistemlerinin gelişmesi, bu konu ile ilgili standart ve düzenlemelerin oluşması çalışmaları daha uzun zaman gerektiriyor. Bu dönemde doğal gaz kullanımının hem Avrupa hem Türkiye'de yaygınlaşacağı ön görüsünün gerçeğe dönüşmesi hızlı ve kolay olabilir.
M. Vahit Mahmatlı
vahit@mayadergi.com
