Günümüz dünyasında küreselleşme rüzgarının en önemli eğilimleri olarak ölçek ekonomisi, akıllı teknolojiler ve bağlantılılık bütün kıtaları bütün ülkeleri bütün sektörleri etkiliyor. Kaçış yok, bu eğilimler son yirmi yılda gelişen, ürünlerini çeşitlendiren, ürün kalitesini artıran üstyapı ve yarı römork sektörü için de geçerli. Küreselleşmenin, gücümüz olduğu için ya da sağladığı yararlardan dolayı yanında da, karşısında da olsak sektörü ilgilendiren gelişmelere bu açıdan bakmak gerekiyor.
Başlangıçta kendi kuralları içinde gelişimini sürdüren sektör bütün dünyada hızlı bir biçimde küresel bir endüstri olarak ortaya çıkmaya başladı. Bu gelişme Türkiye’yi ve üreticilerimizi kısa bir süre içinde doğrudan etkileyecek. Bununla birlikte küreselleşmeye, artan ürün çeşitliliğine ve bazı üreticilerin bazı ürünlerde uzmanlaşmasına rağmen, dünya çapında üretim ve pazar verileri henüz kolay erişilebilir ve güvenilir hale gelmedi. Ancak dünya üretim ve ticaretindeki gelişmeye ilişkin harita, dünya yarı römork üretimi ve kullanımı haritasını da ortaya koyuyor.
Çin yarı römork, dingil ve diğer ekipmanların üretiminde ani bir çıkış ortaya koydu. Buna karşılık Kuzey Amerika’da ABD, dünya ticaretinde ve bireysel tüketimde yüksek rakamlara, gelişmiş ticari ağına paralel olarak en yüksek adetli üretim yapan üreticilere sahip. Avrupa’nın en büyüğü ise Almanya.
Almanya’dan sonra Avrupa’da, son yirmi yılda sürpriz yapan ülke olarak Türkiye göze çarpıyor. Türkiye’yi uluslararası üretim organizasyonları ve pazarlama ağı ile Türkiye ortalamalarının çok üstünde bir varlığa sahip olan Tırsan temsil ediyor. Bununla birlikte Türkiye’de üretim yapan çok sayıda yarı römork ve üstyapı üreticisi firma da ihracat ve pazar ağı oluşturma başarısını ortaya koyuyor.
Sektörün meslek örgütü TREDER 2016’nın son çeyreğinde düzenlediği zirvede ihracat hedefinin 1 milyar dolar olduğunu açıkladı. 2017 ile birlikte 7. Olağan Genel Kurulu’nda da Dernek, üretim hacminin korunması için iç pazarda güçlü olmak gerektiğini ifade etti. Bugüne kadar kendi dinamikleri ile gelişen sektörün geldiği büyüklük ve aşamada sürdürülebilir gelişme için ön görülebilir ve dalgalanmaları düzenlenebilir bir iç pazara ihtiyaç duyulduğu belirtildi ve bunun için acilen yapılması gerekenler sıralandı.
Üstyapı ve treyler üretimi ve kullanımında halen büyük fırsatlar var. Henüz Japonya ve Güney Kore firmaları devrede yok. İranlı üreticiler Körfez’de etkin olmaya çalışıyorlar. Pakistan, Hindistan ve Rusya, Yeni İpekyolu’ndan söz edilen şu günlerde dikkatle izlenmesi, üretim ve işbirliği imkanları araştırılması gereken ülkeler. Körfez ülkeleri de dünya ticareti ile üstyapı ve yarı römork pazarı açısından önemliler. Afrika’da üretim başlamış, kullanımda gelişmiş standartlar geçerli olmuş durumda. Özetle sektörün potansiyelleri ve tehditleri çok…
M.VAHİT MAHMATLI
vahit@mayadergi.com
