Frenteknik Şirket Müdürü Alpay Lök, 13 Ocak 2010'da Makine Mühendisleri Odası'nda bir sunum gerçekleştirdi. Lök gerçekleştirdiği sunumda; Sanayi Bakanlığı'nın 28 Aralık 2008 tarihinde 27068 sayılı Resmi Gazete'de yayınladığı ve 2009 yılı itibariyle devreye giren AİTM Yönetmeliği'ne uygun olarak araç tadilatları için gerekli testleri yaparak “Fren Test Raporu” çıkardığını açıkladı.
Alpay Lök, bu konu üzerinde durmasının amacını: “AİTM, önemli tadilatlarda Sanayi Bakanlığı tarafından atanmış Teknik Servisler tarafından verilmiş Fren Test Raporu istiyor.Her ne kadar TSE'nin yayınlamış olduğu tamimlerde uygulama ile ilgili bazı açıklamalar yer almış olsa da, uygulamada ortaya çıkan sorunlardan bu konuyla ilgili daha somut bir bilgilendirmeye ihtiyaç olduğu görülüyor. Bu çalışmadaki temel amaç; AİTM projeleri yapan SMM ve araç proje mühendislerini hangi tadilatlarda fren test raporu almaları gerektiği konusunda bilgilendirmektir” şeklinde ifade etti.
Alpay Lök sunum sırasında tadilatın tanımını yaptı. Lök ; “Tadilat, bir araç üzerinde imalatından sonra veya hizmet süresinde, aracın niteliğini değiştirecek şekilde yapılan işlemdir. Araç üzerinde yapılan hangi değişikliklerin tadilat sayılmaz. Bir aracın motor ve şasi değişikliği dışında kısmi komplelerinin aynı karakterdeki orijinalleri veya ana üreticinin onayladığı alternatifleri (tip onayı kapsamında bulunan) ile değiştirilmesi tadilat kapsamında değildir. Ancak Karayolları Trafik Kanununun 32. maddesi hükümleri saklıdır” dedi.
AİTM'de tanımlı olan tadilatlar
Alpay Lök sunumu sırasında AİTM EK IV Madde 4'te müsade edilen tadilatları şu maddeler halinde açıkladı:
Motor değişikliği veya tadilatı, aktarma organlarının tadilatı ve PTO (yardımcı güç çıkışı) uygulaması. Direksiyon sistemleri tadilatı. Şasi tadilatı. Çeki kancası ilavesi. Dingil veya lastik ilavesi ve dingil çıkartılması. Kabin ve karoseri tadilatı. Koltuk çıkartılması veya ilavesi. TOT'ler de; Klima sistemleri tadilatı. Fren sistemi tadilatı. Elektrik sistemi tadilatı. Özürlüler için araç tadilatı. Sürücü kursları eğitim araçları tadilatı. Okul servis aracı tadilatı. Ön (Bull-Bar), arka ve yan (marşpiye) koruma sistemleri. Yakıt sistemi tadilatı.
Alpay Lök AİTM'de tanımlı olmayan, müsade edilen tadilatlar ve AİTM test raporunun verildiği araç tadilatları hakkında da bilgi verdi.
AİTM'de tanımlı olmayan tadilatlar
AİTM EK IV Madde 3.4 -z Projeye tabi olmayan tadilatlar; Ek IV'ün 4.maddesinde (müsade edilen tadilatlar) yer alan tadilatlar dışında kalan ve tanıtma bildirimlerindeki özellikleri değiştirmeyen ve araçlarla ilgili kanun veya yönetmeliklerin sınırları içerisinde kalan tadilatlar için Ek V/D'ye göre sınırlı tadilat bildirimi düzenleniyor ve Bakanlık veya yetkili kılacağı kuruluşa onaylattırılıyor. Belirtilen maddeler dışında da tadilat yapılabilir. Ancak, yapılacak tadilatlarla ilgili gerekli şartların Bakanlık ve Bakanlığın yetki verdiği kuruluş tarafından belirlenmesi gerekir. Bu tadilatlar güvenliği, çevre korumasını etkilediği takdirde tadilatla ilgili konularda bu yönetmelikte belirtilen bütün hükümlere uygun olması zorunluluğu vardır.
Müsade edilen tadilatlar
Motor değişikliği veya tadilatı (fren test raporu gerekiyor. Aktarma organları tadilatı ve PTO (Yardımcı güç çıkışı) uygulaması (fren test raporu gerekiyor). Direksiyon sistemleri tadilatı (fren test raporu gerekmiyor). Şasi tadilatı (fren test tadilatı gerekiyor).Çeki kancası ilavesi (fren test raporu gerekiyor). Dingil veya lastik ilavesi ve dingil çıkartılması (fren test raporu gerekiyor). Fren sistemi tadilatı (fren test raporu gerekiyor). Sürücü kursları eğitim araçları tadilatı (fren test raporu gerekmiyor).
AİTM test raporunun verildiği araç tadilatları
Aktarma organları tadilatı ve PTO (Yardımcı güç çıkışı uygulaması), Şasi tadilatı, Çeki Kancası İlavesi, Dingil veya lastik eklenmesi ve dingil çıkartılması. Fren sistemi tadilatı. Fren sistemini etkileyen her türlü değişiklik.
1) AİTM ek IV Madde 4.2 Aktarma organları tadilatı ve PTO (Yardımcı güç çıkışı uygulaması). Diferansiyel veya vites kutusu değişikliği için rapor veriliyor.
2) AİTM Ek IV Madde 4.4 Şasi Tadilatı :
4.4.2 M kategorisi aracın N kategorisi araca dönüştürülmesi.
4.4.3.1 N kategorisi kapalı kasa (van, panelvan) araçtan M2 veya M3 kategorisine dönüşüm.
4.4.4 Çekiciden kamyona dönüşüm;
Şasi uzatma.
Çekir dingilin yeri değişmeden arkadan uzatma.
Çeker dingil arkaya alınarak uzatma.
4.4.5 Kamyonet veya kamyondan çekiciye dönüşüm;
Şasi kısaltma.
Çeker dingilin yeri değişmeden arkadan kısaltma.
Çeker dingil öne alınarak kısaltma.
3) AİTM Ek IV Madde 4.5 Çeki kancası ilavesi
Havalı freni olan Römork çekmek üzere çeki kancası takılarak tadil edilen kamyon ve otobüslere, römorkun Fren Sistemine kumanda edecek havalı fren bağlantıları eklenmesi.
4) AİTM Ek IV Madde 4.6 Dingil veya lastik eklenmesi ve dingil çıkartılması
4.6.1 Üçüncü dingil eklenmesi.
4.6.3 Dingil çıkartılması.
4.6.4 Dingil kaldırma mekanizması eklenmesi.
5) AİTM Ek IV Madde 4.12. Fren sistemi tadilatı
ABS, ESP, Retarder (yavaşlatıcı), Hava kurutucu takma ve sökme.
Tekerlek freni değişikliği (Hidrolikten havalıya, kampanadan diske veya tersi, kamalı frenden “s” kamlı frene dönüşüm.
Vakum destekli hidrolik fren sisteminden hava destekli hidrolik veya tam havalı fren sistemine dönüşüm.
Disk frende kaliper değişikliği veya disk büyütme.
Fren balatası değişikliği; “Orijinal” olmayan veya “E” onayı olmayan balata kullanımı.
6) Diğer : Fren sistemini etkileyen her türlü değişiklik
Aracın hızını arttıracak her türlü tadilat.
Daha güçlü yeni motor, ya da motorda güç artışı.
Süspansiyon değişikliği; Makaslıdan havalıya çevirme, süspansiyon alçaltma veya yükseltme.
Lastik veya Jant çapı büyütme.
