Türkiye’de Küçük ve Orta Ölçekli İşletmelerin (KOBİ) geciken alacakları artık işletmeleri iflaslara sürüklemeye başladı. Son günlerde kamuoyunun gündemine getirilen KOBİ’lerin geciken alacakları konusu, 2008 yılı başından bu yana, Uluslararası Nakliyeciler Derneği (UND) tarafından dile getirildi. Özellikle taşımacılık sektöründeki 4 aya kadar uzayan ödemelerin 30 gün ile sınırlandırılması için 15.07.2009 tarihinde hükümetten de resmen talepte bulunuldu. Ancak bugüne kadar bir gelişme kaydedilemedi.
UND Yönetim Kurulu Başkanı Tamer Dinçşahin tarafından yapılan yazılı açıklamada; ABD’den yayılan global krizin etkisiyle, büyük firmalar ve kamu tarafından ödemeleri geciktirilen KOBİ’lerin giderek daha zor bir sürece girdiğine dikkat çekildi. Özellikle hizmetini yerine getirebilmek için peşin harcamada bulunan taşımacılık sektöründe, hizmet alanların ödemelerini 3-4 aya kadar uzatmalarının sektördeki sıkıntıları iyice artırdığına vurgu yapılırken, “Taşımacılık sektöründe faaliyet gösteren işletmelerin faaliyetlerini devam ettirebilmek amacıyla uzayan vadelere “evet” demek zorunda kalmaları yakın bir gelecekte Türkiye’nin dış ticaretinin ve dolayısıyla tüm ülkenin sorunu hale gelecektir” denildi.
Avrupa Birliği ülkelerinin 2000’li yılların başında bu tehlikeyi gördüğünü ve KOBİ’lerin daha fazla zarar görmesini engellemek amacıyla bir düzenleme getirdiğini kaydeden Dinçşahin, “Karayolu Taşımacılığının Güvenli Şekilde Gelişimi” başlıklı bir yasa ile konuyu sektörel düzeyde ele alan Fransa’nın uygulamasının, IRU (Uluslararası Karayolu Taşımacılığı Birliği) tarafından da benimsenerek desteklendiğini söyledi. Dinçşahin, sözlerini şöyle sürdürdü:
“ Taşımacılık sektörünün küresel temsilcisi olan ve 74 ülkede faaliyet gösteren IRU, AB’deki geç ödemelerin önlenmesine yönelik çalışmasını bütün ülkelerdeki üyelerine göndererek, destek istemiş ve IRU’nun bu çalışması, UND tarafından tercüme edilerek, 15.07.2009 tarihinde Hazine Müsteşarlığı’na sunulmuştur. Ayrıca Devlet Bakanı Zafer Çağlayan ile Ulaştırma Bakanlığı’na sektörle ilgili gelişmelerin ve taleplerin bildirildiği raporlarda, geç ödemeler sorunu sunulmuştur. İş dünyasının en önemli kurumlarından olan TOBB ve TİM de konu hakkında bilgilendirilmiştir. UND, AB’deki yasal düzenleme benzeri bir uygulama için “pilot sektör” olmaya da talepkardır. Bir yıldan bu yana tarafımızdan dile getirilen ve şimdi de artık diğer sektörler ve sivil toplum kuruluşlarınca haklı olarak gündeme getirilen Vade sınırlaması mevzuatının hiç vakit kaybedilmeden ülkemizde de yasalaşması artık kaçınılmaz hale gelmiştir.”
7 ülkede özel yasa var
AB Komisyonu’nun Geç Ödemelerin Sınırlandırılmasına Yönelik Direktifi, şu anda AB içinde farklı uygulamalara tabi. Avrupa Komisyonu’nun Nisan 2009’da verdiği öneriye göre mevcut Direktif, ödeme vadelerini sınırlayan kuralların sıkılaştırılmasını öngören yeni bir onay değişikliği aşamasında bulunuyor. Ancak yeni haliyle 2012 yılında tüm AB’de yürürlüğe girecek olan direktifin belli başlı gerekçeleri şunlar: (2000/35/EC sayılı AB Direktifi)
– AB'de her 4 iflastan biri geç ödemelerden kaynaklanıyor.
– Geç ödemeler nedeniyle 450.000 (kişi) iş kaybı yaşanıyor.
– Geç ödemelerin yıllık maliyeti 25 milyara Euroya dayanıyor.
Ödemelerin yasal çerçevede düzenlenmesi ve geç ödemelerin sınırlandırılmasına yönelik uygulama yapan ülkeler ise şunlar :
– Özel yasa çıkaranlar: Belçika, Fransa İspanya, G.Kıbrıs, Yunanistan, İtalya, Litvanya, Lüksemburg.
– Önceden mevcut olan mevzuat ile direktifi birleştirenler : Portekiz, Çek Cumhuriyeti, Fransa, Macaristan, Letonya, Romanya, Slovakya, İsveç.
– Yükümlülükler yasası: Bulgaristan, Estonya, Malta (İş Dünyası Destek Yasası).
– Faizlerle ilgili genel kanun: Danimarka, Finlandiya, İrlanda, İngiltere ve İskoçya
– Bütünsel reform : Almanya
