Ticaret ve tüketim endüstrisindeki kümelerin birinci bölümünde, ticaretin içersindeki lojistik kümeler ele alınıyor. Yapılan çalışma ; lojistik ve işletme planlaması Berlin Merkezinin. Daha çok markasız ürün veya kendi fason ürünlerini satan süper marketler ile meşhur giyim markası “Zara”nın ortak noktaları nelerden oluşuyor? Lojistik açıdan ticari işletmelere bakıldığında, değişik ticari branşların, lojistik süreç içerikleri açısından aynı küme içersinde yer aldıkları görülüyor. Çünkü birbirinden çok farklı olsa da; diğerlerine göre nispeten daha ucuz ürün satan süpermarketlerin, Zara, Vedes, Rewe ve Hornbach, Bako ve Würth gibi markaların sonuçta ürünlerini son kullanıcıya yani tüketiciye ulaştırmak için aynı lojistik süreçler içersinde oldukları görülüyor. Bu şekilde ticaret ile uğraşan işletmeler, belirli lojistik temellere göre dört ayrı lojistik kümede yer alabiliyor. Burada küme olarak verilen terimin ingilizce karşılığı “Cluster” olarak çeşitli çalışmalarda kullanılıyor. Türkçe karşılığı ; küme / grup, kümelemek, bir araya getirmek, toplamak, kümelenmek, bir araya gelmek, toplamak gibi birbirinin çok benzeri anlamlara karşılık geliyor. Dört ayrı lojistik kümelenme Bu kümelenme ile, örneklerden görüleceği üzere birbirleriyle rekabet açısından hiçbir alakası olmayan işletmelerin lojistik açıdan birbirlerinden faydalanabilecekleri anlaşılıyor. Ticarete bakıldığında alt branşların kendi aralarında bile ne kadar çok bölümlere ayrıldığı görülüyor. Tablo da görüldüğü gibi (frishelogistik dergisi 2/2007 sayısı sayfa:18) yalnızca toptancılık başlığı altında bile 34 alt grup ortaya çıkmış durumda. Bu kadar bölünmeye rağmen yine de he zaman için daha fazla kümeler çeşitli ülkelerde ortaya çıkabilir. Taze başlığı altında birçok ürün de değişik alt gruplara indirgeniyor. Sonuçta bu ayrım, ticari işletmelerin yalnızca doğrudan rakiplerini gözetliyor ve onların yaptıklarından yani başkalarının tecrübelerinden öğrenmeye çalışıyor. Rakipler birbirlerine destek vermek ile ilgili normalde hiçbir şey yapmayacaklarına göre, yani bilgi ve deneyimlerini aktarmayacaklarına göre bu konuda başka türlü çözümler aramak gerekiyor. Bu durumda sorulacak sorular lojistiğe odaklanıyor ve bu şekilde doğrudan rekabete odaklanmanın şart olmadığı da tesbit edilmiş oluyor. Değişik alt branşlara ait olan işleri olan işletmeler de lojistik iş bölümüne benziyor ve birbirlerine rakip olmuyorlar. Bu işletmeler problemleri, çözüm yolları, kavramlar ve düşünceleri pratiğe uygulama konusunda açık bir şekilde birbirleriyle konuşabiliyor. Ama tabiki sonuçta aynı lojistik zorlukları halletmesi gereken hangi işletmelerdirki? Karar vermek için dört kriter önemli Ticaretin dört lojistik kümesi tanımlanıyor ve bu tanımlama ile ticari işletmelerin lojistik açısından birbirlerinden nasıl ayrıldıkları ve birbirlerine ayrıca nasıl benzedikleri ortaya konuyor. Bir kümeye ait olan işletmeler aynı sorular ile karşı karşıya kalır ve alt branşların sınırlarının ötesine geçerek birbirlerine bilgi ve deneyimlerini aktarabilirler. Lojistik kümelerdeki veya kümelenmelerdeki ticaret bölümlenmek isteniyorsa ilk olarak, lojistik kümelenmenin bölümlenme temeli için gerekli olan lojistik ile ilgili kriterler ortaya çıkarılmak zorundadır. Lojistik kümelenme için önemli olan ürün çeşidi veya kendine has özellikleri değil yalnızca ticari lojistik işlerinin ne olması gerektiğini sağlayan kriterlerdir. Ticaret lojistiğinin kapsamlı işleri; dispozisyon, tedarik, nakliye ve sevkiyat zinciri içersinde yer alıyorsa ürünlerin depolanmasıdır. Bu lojistik görevler için belirli kriterler çok önemlidir; Asorti kapsamı, ihtiyaçlar, depo işletmeciliğinde envanter talepleri ve nakliye talepleri. Bu dört kriterin araştırılmasıyla, dört adet lojistik küme teşhis ediliyor; İndirimli ürün satanlar (markasız/fason), ihtisas piyasası, tüm ürünlerin olduğu satış yerleri ve B2B yani Business to business “işletmeler arasındaki ticaret”. Bunlar kapsamlı kavramlar, işletmeler bu kümeleri oluşturuyor ve dört lojistik kriter bu işletmelerde birbirine uyan cevaplar buluyor. Kümeler nasıl tanımlanıyor İndirimli ürün satanlar (markasız/fason ürünler) kümesinde, daha az asorti kapsamına sahip, kısa vadeli ihtiyaçları olan, depolarında yüksek bir çevrim hızına sahip ve düzenli nakliye sevkiyatları olan şirketler bulunuyor. Buna karşılık ihtisas piyasasının lojistik kümesi daha dar bir asortiye (çeşide) sahip, ihtiyaçları çoğunlukla orta ve uzun vadeli, yüksek hızlı bir depo çevrimine sahip (ayrıca çok satan ürünler belli) , düzensiz, talebe göre yönlenen bir ürün sevkiyat nakliyesi var. “Tüm ürünlerin” olduğu kümeler ise; çok geniş kapsamlı ürün çeşidine sahip, kısa ve orta vadeli ihtiyaçları oluyor. Ama bu yerlerin mal sevkiyatı için depolarında sürekli olarak satan mallardan bulundurma zorunluluğu var, çoğunlukla düzenli bir nakliyeye sahipler. B2B adı verilen işletmeler arasında ticaret yapan şirketlerin oluşturduğu lojistik kümede ise şirketlerin müşterileri ise yine şirketler oluyor. Bu müşteri grubu için özel bir lojistik kümeye gerek yok, ama bu yapı nedeniyle değişmiş olan lojistik talepler için bir küme/kümelenme gerekiyor. Bu ticari işletmelerin ürün çeşidi çoğunlukla çok kapsamlı oluyor. Müşterilerinin ihtiyaçlarına yönelik olarak sınırlı olmasına rağmen, ihtiyaçları kısa ve orta vadeli. Depolardaki ihtiyaçları karşılamak üzere sürekli olarak satın alınan ürünlerden bulundurulması gerekiyor yani sürekli seçilen ürünler için envanter garantisinin olması gerekiyor. Bu kümelerde nakliyat ihtiyacı ise en fazla olanı, özel sevkiyat servisleri yani siparişin alındığı günün hemen ertesine teslimatları oluyor, belirli zaman aralıklarında nakliye ihtiyaçları oluyor. Müşterilerdeki rafların boş kalmaması ise en önemli standartlardan biri haline geliyor. Değişik lojistik yapı ve süreçler Hangi ticari işletmeler tanımlanan hangi lojistik kümelere ait ve bununla birlikte lojistik yapı ve iş süreçleri karşılaştırılabiliyor? İndirimli ürün satanlar (markasız/fason ürünler) içersinde tanınan klasik bazı markalar yer alıyor, bu işletmelerin taze gıda maddesi alımları da artıyor. Bu şirketler içersinde; Aldi, Lidl, Penny, Netto gibi şirketler ve gıda maddesi satmayan DM ve Schlecker gibi firmalar da bulunuyor. İndirimli tekstil ürünleri satan Takko veya KiK şirketleri ayrıca evcil hayvanlar için gıda maddesi satan; “Fressnapf” veya “Das Futterhaus” gibi şirketler de aynı kümenin içersinde yer alıyor. Woolworth veya Kaufland ve Ikea gibi çok katlı alışveriş merkezleri de aynı lojistik ihtiyaçlara sahip. Daha çok kampanya ürünleri satan şirketler; Tschibo, Zara veya Strauss Innovation, lojistik bakış açısından indirimli ürün satanlar kümesinde yer alıyor. Bu sonuçtan sonra Aldi ve Zara şirketlerinin lojistik yapıları birbirine benziyor! , ihtisas ürünleri kümesinde iki büyük grup bulunuyor. Bir tanesi perakende ticaret zinciri olan; Thalia, McPaper veya Douglas gibi şirketleri içeriyor. Diğeri ise “ihtisas ürünleri” toptancılarından oluşuyor. (Vedes,Time Mode veya Paper Union). Bu işletmelerin neredeyse hepsi birbirinden değişik üretim yapıyor ve ürünlerinin birbirleriyle hiçbir alakası yok ve bu yüzden birbirlerini rakip olarak görmüyorlar. Ama bu işletmelerin lojistik zorlukları ve lojistik açısından yapmaları gereken aynı. Bu yüzden lojistik yapıları ve iş süreçleri karşılaştırılabiliyor ve çözümler ile kavramlar bir işletmeden diğerine aktarılabiliyor. Tüm ürünler kümesinde klasik taze ürün ticareti ile uğraşanlar bulunuyor. Bunlar içersinde LEH ve Edeka şirketleri, Rewe, SaisersTelgelmann olduğu gibi aynı zamanda Karstadt ve Kaufhof gibi alışveriş merkezleri bulunuyor. Ama burada da alt sektör veya branşlar bulunuyor ve bunlaraynı olan talepleri yüzünden yine bu lojistik küme içersinde sınıflandırılıyorlar. Bir yandan inşaat malzemeleri sektöründen Hornbach, Obi, Praktiker veya Bauhaus gibi işletmeler aynı küme içersinde yer alıyor. Bazı büyük toptancılar da bu kümeye dahil. Son küme olan B2B yani işyerleri arasındaki ticarette ise taze gıda ürünleri; Bako veya Lekkerland gibi şirketler bulunuyor. Burada lojistik süreçleri ve yapıları Würth, BayWa veya “i-center” gibi işletmeler ile karşılaştırılabiliyor. Bu işletmeler gerçi farklı ürünler sunuyor ama pazarları ve müşterileri için aynı lojistik şartları yerine getirmeleri gerekiyor. Ortaya çıkanlar Ticari işletmeler lojistik alanındaki görevlerini yerine getirebilmek için birbirlerinden faydalanabilir ve birbirlerinden öğrenebilirler. Ürünleri birbirinden ne kadar farklı olursa olsun, işletmeler lojistik görevleri için karşılaştırılabilir olduklarından aynı lojistik küme içersinde yer alıyorlar. Bu yüzden bir lojistik kümeye ait olan işletmelerin yerine getirmeleri gereken lojistik görevleri de aynı oluyor. Lojistik kümeler yalnızca ticaret sektörü için değil aynı zamanda çok daha fazla bölünmüş olan tüketim malları endüstirisinde de var. Bilhassa taze gıda ürünleri de lojistik kümelere sahip.
